Wybrane różnice cywilizacyjne pomiędzy Rosją a Zachodem
Słowa kluczowe:
cywilizacja, tradycja, antropologia, społeczeństwo, prawosławie, protestantyzm, soborowość, indywidualizm, rosyjska idea, kapitalizm, suwerenna demokracja, wolny rynekAbstrakt
Celem artykułu było ukazanie różnic cywilizacyjnych pomiędzy Rosją a Zachodem oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie, która z kultur bardziej odpowiada potrzebom rozwoju społecznego XXI wieku. Przedmiot analizy stanowi podstruktura świadomościowa bytu społecznego, a przyjęta metoda badawcza odwołuje się do współczynnika humanistycznego. Efektem pracy jest wyszczególnienie elementów odróżniających naród rosyjski od nacji przyjmujących w swoich państwach wzorce kapitalistyczne. Kluczową różnicą ich rozwoju jest rosyjska soborowość i przeciwstawny jej zachodni indywidualizm. Pozwala to identyfikować cywilizację rosyjską jako spełniającą niektóre elementy społeczeństwa tradycyjnego, z którymi jednoznacznie zerwał wyrażający liberalne idee Zachód utożsamiający się z tzw. nowoczesnością.
Bibliografia
Bierdiajew M., Rosyjska idea, Warszawa 1999.
Błaszczyk W., Katolicki, prawosławny czy protestancki? Schizma trzech wizji świata, Kościoła i wieczności, http://archidiecezja.lodz.pl/czytelni/blaszczyk/2.html.
Broda M., «Zrozumieć Rosję?» O rosyjskiej zagadce-tajemnicy, Łódź 2011.
Brodka D., Upadek Cesarstwa Rzymskiego w historiografii wieków IV–VI (zarys problemu), „Przegląd historyczny” 2006, nr 97/2.
Chodubski A., Wstęp do badań politologicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2004.
Cielecki M., Najwspanialszy sen życia. Soborowość Mikołaja Bierdiajewa, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-edd099c3-d031-4378-8dd0-393a0fa18bb8.
Cimek G., «Suwerenna demokracja» — prawica czy specyfika rosyjska? Prawica w Polsce i na świecie w XX i XXI wieku, S. Chazbijewicz, M. Chełminiak, T. Gajowniczek (red.), „Studia politologiczne” 2013, Tom 3, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
Cimek G., Podstawowe problemy geopolityki i globalizacji, Gdańsk 2016.
Cimek G., Rosja. Państwo imperialne?, Gdynia 2011.
Cimek G., Znaki cywilizacyjne na drodze stosunków polsko-rosyjskich, (w:) G. Cimek, M. Franz, K. Szydywar-Grabowska (red.), Współczesne stosunki polsko-rosyjskie. Wybrane problemy, Toruń 2012.
Dugin A., Manifest Wielkiego przebudzenia, „Myśl Polska”, https://myslpolska.info/2021/03/17/dugin-manifest-wielkiegoprzebudzenia/?fbclid=IwAR0Ix6Eejw7N4y08mwJAn4qUpgl3Yo8dyzysfxtDnpeeTNeFSv4QdB6-d34.
Dzień M., O zagubionym ojcu i niespokojnym mieście, „Topos” 2021, nr 1.
Gałkowski T., Teologia prawa, „Prawo kanoniczne” 2013, nr 2.
Gołębski F., Geokulturowy model w badaniach stosunków międzynarodowych, „Stosunki Międzynarodowe — International Relations” 2009, t. 40, nr 3–4.
Groblicki J., Florkowski E., Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym, (w:) Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002.
Huntington S., Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, H. Jankowska (tłum.), Warszawa 1997.
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005.
Jerofiejew W., Kim są Rosjanie? Kultura polityczna Rosji, (w:) Jak daleko sięga demokracja w Europie? Polska, Niemcy i wschodni sąsiedzi Unii Europejskiej, Europejskie Centrum Solidarności, Gdańsk (b.d.w.).
Кара-Мурза C., Россия и Запад: Парадигмы цивилизаций, https://www.rulit.me/books/rossiya-i-zapadparadigmy-civilizacij-read-201947-1.html.
Karpiński J., Słownik pojęć do przedmiotu globalizacja, Gdańsk 2011.
Klag W., Cywilizacja łacińska w myśli Feliksa Konecznego (wybrane zagadnienia), „Racjonalista” 2014, nr 4.
Kowalczuk N., Archetyp sofijności w zakresie kultury Rusi Kijowskiej, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2015, Tom 12.
Kruszelnicki W., Antropologia i kolonializm, czyli o kulturowo-politycznym uwikłaniu reprezentacji, „Kultura i historia”, https://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/1742.
Krygier B., Czas dla słowiańskiej cywilizacji ducha, https://slowianowierstwo.wordpress.com/2014/06/03/czasdla-slowianskiej-cywilizacji ducha/?fbclid=IwAR0Ve7anQ8-GpVk8E2RO7OYA8joBX6aMOuM4ghrNhwhzTI2UN9db_-bmguE.
Kwaśnicki W., Jakie skutki niesie za sobą prywatna własność?, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2010, nr 3398.
Leszek P., Interpretacja własności w doktrynie Hayeka: ewolucyjny przypadek usankcjonowany korzyścią, „Studia Erasmiana Wratislaviensia” 2009, z. 3.
Michałowska G., Porządek międzynarodowy w perspektywie paradygmatu cywilizacyjnego, (w:) R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, Warszawa 2005.
Nietzsche F., Zmierzch bożyszcz, czyli jak filozofuje się młotem.
Piskozub A., Elementy nauki o cywilizacji, Gdańsk 1992.
Sadecki J., Ambasador, Warszawa 2013.
Schizma wschodnia, czyli wielki rozłam w kościele. Co za nim stało?, „Focus”, 03.06.2020, https://www.focus.pl/artykul/schizma-wschodnia-jakie-byly-jej-przyczyny-i-konsekwencje?page=1.
Szarzec K., Własność państwowa a wolny rynek — przykład krajów Europy Środkowo-Wschodniej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2018, nr 349.
