Wpływ wojen szwedzkich na miasto radziwiłłowskie Birże w XVII wieku

Abstrakt

W swojej historii litewskie Birże stanowiły ważny ośrodek miejski zarówno jako ważna twierdza Wielkiego Księstwa Litewskiego, jako miejsce dla mieszkańców protestanckiej wiary na Litwie, jak i ważny punkt handlowy między Wilnem a Rygą. Z tego powodu Birże miały dość burzliwą historię. Początki historii miasta i zamku sięgają XV wieku. W tym czasie, dzięki jednej z dziedziczek, Birże przejęła rodzina Radziwiłłów. Nadali miastu przywilej lokacyjny i zbudowali fortecę. Odtąd było ważnym punktem w powstrzymywaniu wszystkich wrogów Rzeczypospolitej atakujących od północy. Ze względu na ich znaczenie miasto stało się również centralnym ośrodkiem rodu Radziwiłłów Birżańskich. Jednak wiek XVII przyniósł miastu wiele zniszczeń. Szczególnie dotknięte było licznymi wojnami polsko-szwedzkimi. Najgorszymi wydarzeniami były spalenie i zajęcie zamku w 1625 r. i w 1655 r. Spowodowało ono również zniszczenie miasta i znaczną utratę liczby jego mieszkańców. Jednak Radziwiłłowie próbowali odbudować to miejskie centrum. Sukcesywnie rządzący książęta, a następnie wyznaczeni przełożeni, wydawali akty prawne i wspierali finansowo gród, aby znów ożył. Ważne były także wszystkie reformy administracyjne oraz przywileje, które Radziwiłłowie starali się zdobyć dla miasta. Szczególnie interesujące były ustawy wydane przeciwko nadużyciom handlowym i uchylaniem się kupców od obowiązku handlu na birżańskich targach. Mniejszość żydowska była również liczna. Niestety, spowodowało to spory z chrześcijańskimi mieszkańcami. Władcy interesowali się również cechami miejskimi, ponieważ miały zagwarantować jego rozwój. Próbowali więc opublikować regulaminy gildii, które zostały ostatecznie wydane w latach 80. XVII wieku. Chociaż przepisy zostały wydane, miasto nadal było w złej sytuacji. Ostatecznie, do końca XVIII wieku, kiedy to rządziła nim rodzina Tyszkiewiczów, całkowicie traci na znaczeniu. Przyczyn upadku tego miasta było wiele. Chociaż uchwalano nowe prawa, nadal istniały nadużycia w handlu. Podobnie, mimo licznych przepisów dotyczących obrony przed ogniem, ten wciąż nawiedzał Birże. Jednak najgorszym zjawiskiem były liczne wojny szwedzkie. I tak, po Potopie szwedzkim, miasto nigdy nie podniosło się ze zniszczeń, pomimo wysiłków Bogusława Radziwiłła i jego spadkobierców.