Zrównoważenie ekonomiczno-ekologiczno-społeczne polskiego rolnictwa na podstawie rachunkowości rolnej
DOI:
https://doi.org/10.24426/zngsw.v17i0.158Słowa kluczowe:
zrównoważony rozwój rolnictwa, rachunkowość rolnicza, obszary wiejskieAbstrakt
Celem opracowania jest przedstawienie roli i zadań rachunkowości rolniczej w warunkach realizacji idei zrównoważonego rozwoju. Celem artykułu jest też przedstawienie stanu badań nad zrównoważonym rozwojem rolnictwa na podstawie badań literatury przedmiotu. Pierwszy etap badania obejmował analizę idei zrównoważonego rolnictwa i jego wpływu na politykę rolną. Kolejnym krokiem było przeanalizowanie instrumentów wspierających rozwój gospodarstw i przeprowadzenie ich oceny oraz pomiar stopnia i czynników umożliwiających uzyskanie odpowiedniego stopienia zrównoważenia. Powszechnie dostrzega się potrzebę oddzielenia rolnictwa towarowego od ekologiczno-społecznego w zależności od regionalnych uwarunkowań środowiskowych i społeczno-gospodarczych. Pierwszy etap badania obejmował analizę idei zrównoważonego rolnictwa i jego wpływu na politykę rolną. Kolejnym krokiem było przeanalizowanie instrumentów wspierających rozwój farm i przeprowadzenie oceny oraz zmierzenie gospodarstw rolnych, co pozwoliło im uzyskać odpowiedni stopień zrównoważenia Ważne jest ustalenie, co w danym regionie powinno stanowić priorytet — intensyfikacja rolnictwa czy ochrona przyrody. Rachunkowość rolnicza ma za zadanie pomiar i ujawnianie dokonań gospodarstw zarówno w sferze procesów biologicznych produkcji, jak i finansowo-ekonomicznych wyników prowadzonej działalności. W pracy omówiono wskaźniki do oceny stanu zrównoważenia gospodarstw rolniczych w odniesieniu do badanych regionów.
Bibliografia
Andersen E., Elbersen B., Godeschalk F., Verhoog D. (2007), Farm management indicators and farm typologies as a basis for assessments in a changing policy environment. Journal of Environmental Management, no. 82, s. 353–362.
Anderson R. (2004), The whole farm approach: A policy to improve farm management practices. OECD Expert Meeting on Farm Management Indicators and the Environment, Palmerston North, New Zealand, 8–12.03.2004.
Bański J. (2008), Współczesny rozwój obszarów wiejskich — wybrane procesy społeczne i ekonomiczne. Woda, Środowisko, Obszary Wiejskie, t. 8, z. 1, s. 8–27.
Bieńkowski J., Jankowiak J., Sadowski A. (2008), Regionalne zróżnicowanie poziomu zrównoważenia rozwoju rolnictwa (na podstawie analizy modelowej i indeksu syntetycznego. Roczniki Naukowe SERIA, t. 10, z. 2, s. 22–27.
Endres A. (2011), Environmental Economics: Theory and Policy, Cambridge University Press, Cambridge 2011, s. 32–98.
Figge F., Hahn T. (2005), The cost of sustainability capital and the creation of sustainable value by companies. Journal of Industrial Ecology, vol. 9, no. 4, s. 47–58.
Gabrusewicz T. (2010), Rachunkowość odpowiedzialności społecznej w kształtowaniu zasad nadzoru korporacyjnego. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Harasim A. (2000), Gospodarowanie zrównoważone na poziomie pola produkcyjnego. Rocz. Nauk.
Machnacki M. (2003), Koszty ograniczenia emisji azotu w gospodarstwach ukierunkowanych na produkcję trzody. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, t. 5, z. 1, s. 136–141.
Machnacki M. (2007), Przydatność systemów rachunkowości rolnej do ustalania bilansu węgla i azotu w gospodarstwach rolniczych, [w:] Diagnozowanie stanu środowiska. Metody badawcze i prognozy. Prace Komisji Ekologii i Ochrony Środowiska Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego, t. 1, s. 241–253.
Machnacki M. (2014), Regionalne zrównoważenie ekonomiczno-ekologiczne gospodarstw rolniczych a ich położenie na obszarach ONW. Problemy drobnych gospodarstw rolniczych. Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, nr 4, s. 35–49.
Machnacki M., Piekut K., Pawluśkiewicz B. (2006), Analiza wyników finansowych ograniczenia emisji azotu w gospodarstwach mlecznych i opasowych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1, s. 71–81.
Machnacki M. (2003), Koszty ograniczenia emisji azotu w gospodarstwach ukierunkowanych na produkcję mleka. Mater. Konfer. Zarządzanie w przedsiębiorstwach agrobiznesu w aspekcie integracji z Unią Europejską, Bydgoszcz, s. 41–47.
Piekut K., Machnacki M. (2011), Ocena ekologiczno-ekonomiczna gospodarstw rolnych na podstawie danych FADN. Woda, Środowisko, Obszary Wiejskie, t. 11, z. 1, s. 203–219.
Piekut K., Pawluśkiewicz B. (2005), Rolnicze podstawy kształtowania środowiska. Wydawnictwo SGGW, s. 117.
Runowski H. (2007), Poszukiwanie równowagi ekologiczno-ekonomicznej i etycznej w produkcji mleka. Roczniki Nauk Rolniczych, ser. G, t. 93, z. 2, s. 14–25.
Stępień M. (2005), Rachunkowość ekologiczna w świetle idei społecznej odpowiedzialności w przedsiębiorstwie, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, nr 674, Wydawnictwo Naukowe AE w Krakowie, Kraków.
Stępień M. (2008), Przesłanki i kierunki rozwoju „rachunkowości dla środowiska”, [w:] Budżetowanie działalności jednostek gospodarczych. Teoria i praktyka, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 5.
Van Passel S., Nevens F., Mathijs E., Van Huylenbroeck G. (2007), Measuring farm sustainability and explaining differences in sustainable efficiency. Ecological Economics, no. 62, s. 149–161.
Wilk W. (2005), Koncepcja wykorzystania danych rachunkowych FADN do ustalenia stopnia zrównoważenia gospodarstw rolnych, [w:] J.S. Zegar, red., Koncepcja badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym, z. 11, IRGŻ PIB, s. 134–153.
Wilk W. (2007), Regionalne zróżnicowanie gospodarstw zrównoważonych w świetle danych rachunkowości rolnej. Prace Naukowe Katedry Polityki Agrarnej i Marketingu SGGW, nr 38, s. 163–172.
Woś A., Zegar J.S. (2002), Rolnictwo społecznie zrównoważone, IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 64.
Wrzaszcz W. (2012), Poziom zrównoważenia indywidualnych gospodarstw rolnych w Polsce (na podstawie danych FADN), IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 93–113.
Zegar J.S. (2010), Kategoria optymalności w rozwoju rolnictwa. Współczesne wyzwania, Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, nr 3, s. 301–312.
Zegar J.S. (2010), Racjonalność w rachunku ekonomicznym rolnictwa. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio H Oeconomia, t. XLIV, s. 252.
