Podziały administracyjno-terytorialne ziem zachodnich i północnych Polski w latach 1945–1950

Autor

  • Andrzej Mariusz Łach

DOI:

https://doi.org/10.24426/zngsw.v16i0.171

Słowa kluczowe:

podział administracyjno-terytorialny, ziemie zachodnie i północne Polski, administracja, Ministerstwo Ziem Odzyskanych

Abstrakt

Ziemie, które weszły w skład państwa polskiego na mocy konferencji międzynarodowych w Jałcie i Poczdamie, ulegały w okresie od 1945 r. do 1950 r. ciągłym zmianom w zakresie podziałów administracyjnych i terytorialnych. Rzeczona sytuacja wynikała z faktu, iż tereny te wchodziły w skład innego państwa, istniał więc inny podział terytorialny. Nadto nowo tworzona administracja polska, jej organy i struktury terenowe ulegały procesowi budowy, w tym również w zakresie zasięgu terytorialnego poszczególnych jednostek. Proces tworzenia organów administracji publicznej dokonywany był w warunkach nadzwyczajnych, które wymagały korekt i zmian, dostosowując struktury i zasięg terytorialny do potrzeb i warunków lokalnych, ulegających ciągłym zmianom. Proces podziałów administracyjno-terytorialnych ziem zachodnich i północnych Polski można podzielić na 3 okresy: 1. do 1946 r.; 2. do 1949 r. i 3. końcowy to cezura czasowa 1950 r. Stworzony wówczas podział ustabilizowany w 1950 r. stanowił stały i zintegrowany z resztą kraju element struktury administracyjnej ustroju państwa.

Bibliografia

Ajnenkiel A., Administracja w Polsce. Zarys historyczny, Warszawa 1977.

Basiński E., W jednym organizmie, Podstawy i przebieg procesu integracyjnego nad Odrą i Bałtykiem, Warszawa 1977.

Białecki T., Mazurkiewicz M., Muszyński M., Podziały administracyjne Pomorza Zachodniego w latach 1800–1970, Szczecin 1970.

Brzeziński W., Kształtowanie terytorialnego podziału państwa — zagadnienie, metody, „Państwo i Prawo”, nr 3/1963.

Czujkow W., Koniec Trzeciej Rzeszy, Warszawa 1975.

Dawidowicz W., Zagadnienia ustroju administracji państwowej w Polsce, Warszawa 1970.

Degan R., Kancelaria wojewódzkich urzędów administracji ogólnych na Ziemiach Odzyskanych 1945–1950, Warszawa 2005.

Gluck L., O ziemiach postulowanych do Ziem Odzyskanych, Warszawa 1971.

Golczewski K., Pierwsze dni władzy, Szczecin 1960, nr 8–9.

Golczewski K., Początki władzy polskiej na Pomorzu Zachodnim, [w:] Przeobrażenia społecznych na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1947, pod red. Z. Dulczewskiego, Poznań 1964.

Golczewski K., Polska Partia Robotnicza a początki władzy ludowej na Pomorzu Zachodnim, [w:] PPR na Pomorzu Zachodnim. Studia i Materiały, pod. red. B. Dopierały, Poznań 1965.

Golczewski K., Pomorze Zachodnie na przełomie dwu epok, Poznań 1964.

Golczewski K., Rola Armii Radzieckiej i Wojska Polskiego w odbudowie podstaw życia społecznego na Pomorzu Zachodnim, „Przegląd Zachodniopomorski”, nr 5/1963.

Golczewski K., Uwagi w sprawie podziału administracyjnego Pomorza Zachodniego w latach 1945–1946, Szczecin 1961, nr 11–13.

Gołębiowski J.W., Pierwsze lata 1945–1947, Katowice 1969.

Grünberg K., Historia Polski w latach 1939–1947. Wybrane zagadnienia, Toruń 1971.

Iserzon E., Prawo administracyjne. Podstawowe instytucje, Warszawa 1968.

Jaroszyński M., Zimmermann M., Brzeziński W., Polskie prawo administracyjne. Część ogólna, Warszawa 1956.

Jastrzębski L., Lang J., Służewski J., Wierzbowski M., Polskie prawo administracyjne, Warszawa 1985.

Jaworski M., Na piastowskim szlaku. Działalność Ministerstwa Ziem Odzyskanych w latach 1945–1948, Warszawa 1973.

Karski J., Wielkie mocarstwa wobec Polski, Warszawa 1992.

Kersten K., Jałta w polskiej perspektywie, Londyn 1989.

Kierejczyk E., Województwo olsztyńskie w latach 1945–1949. Kształtowanie się administracji ogólnej, rad narodowych i samorządu terytorialnego, Olsztyn 1980.

Klafkowski A. (teza autora), Podstawy prawne granicy Odra — Nysa Łużycka, Administracja i samorząd terytorialny na Ziemiach Odzyskanych 1947, nr 3/4.

Klafkowski A., Granica polsko-niemiecka po II wojnie świtowej, Poznań 1970.

Kołomejczyk N., Ziemie Zachodnie w działalności PPR, Poznań 1966.

Kornaś J., Administracja publiczna w Polsce, [w:] Administracja publiczna, pod red. J. Hauser, Warszawa 2005.

Kowalewski S., Nauka o administrowaniu, Warszawa 1982.

Kowalski W.T., Polityka zagraniczna RP 1944–1947, Warszawa 1971.

Kozłowski K., Muszyńska K., Stelmach M., Pomorze Zachodnie w dokumentach 1945, Szczecin 1986.

Le Tissier T., Żukow na linii Odry, Wrocław 2011.

Leoński Z., Kształtowanie się podziału administracyjnego w okresie trzydziestolecia Polski Ludowej, „Państwo i Prawo”, 1975, zeszyt nr 12.

Longchamps F., Scalanie Ziem Zachodnich, Warszawa 1950.

Łach A.M., Urząd Pełnomocnika Generalnego dla Ziem Odzyskanych, mpm, Gdańsk 1991.

Łyczywek R., Zarys prawa Ziem Odzyskanych, „Rocznik Pomorza Zachodniego”, Szczecin 1948.

Maciejewski T., Historia administracji, Warszawa 2006.

Madajczyk P., Przyłączenie Śląska Opolskiego do Polski 1945–1948, Warszawa 1996.

Magierska A., Główne problemy administracji wojennej na Ziemiach Zachodnich w pierwszym półroczu 1945, „Przegląd Lubuski” 1973, nr 2 (8).

Magierska A., Ziemie Zachodnie i Północne w 1945 r. Kształtowanie się podstaw polityki integracyjnej państwa polskiego, Warszawa 1978.

Magierska A., Ziemie Zachodnie i Północne w okresie komendantur wojennych i kształtowanie się polskiej administracji cywilnej, „Dzieje Najnowsze”, nr 4/1973.

Malec J., Malec D., Historia administracji i myśli administracyjnej, Kraków 2003.

Męclewski E., Powrót Polski nad Odrę, Nysę Łużycką, Bałtyk, Warszawa 1971.

Ochendowski E., Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 1994.

Rybicki H., Z problematyki integracji administracyjnej województw zachodnich i północnych, „Rocznik Koszaliński”, nr 8/1972.

Rybicki Z., Szkice administracji. Problemy organizacyjno-prawne, Warszawa 1988.

Skierzyński J., Początki zespolonej administracji państwowej w województwie gdańskim po zakończeniu II wojny światowej, „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego”, Gdańsk 1974.

Skierzyński J., Tworzenie administracji państwowej w województwie gdańskim 1945–1950, Gdańsk 1978.

Skrzypek A., Mechanizm uzależnienia. Stosunki polsko-radzieckie 1944–1957, Pułtusk 2002.

Starościak J., Iserzon E., Prawo administracyjne, Warszawa 1963.

Starościak J., Uwagi o przemianach administracji publicznej, [w:] Zarys historyczno-polityczny I-go rządu demokratycznego w Polsce 1944–1946, Warszawa 1947.

Trznadel A., Zmiany podziału administracyjnego Ziemi Lubuskiej, [w:] Pierwsze lata Ziemi Lubuskiej, Poznań 1967.

Wierzbowski M., Jagielski J., Lang J., Szubiakowski M., Wiktorowska A., Prawo administracyjne, Warszawa 2008.

Wojnowski E.J., Warmia i Mazury 1945–1947, Olsztyn 1970.

Żenczykowski T., Polska Lubelska 1944. Przedruk za Editions, spotkania bmirw.

Żukowski M., Kształtowanie się organów władzy na Pomorzu Zachodnim w latach 1944–1946. Studium historyczno-prawne, Koszalin 2001.

Pobrania

Opublikowane

2016-12-30

Jak cytować

Łach, A. M. (2016). Podziały administracyjno-terytorialne ziem zachodnich i północnych Polski w latach 1945–1950. Zeszyty Naukowe Gdańskiej Szkoły Wyższej, 16, 25–44. https://doi.org/10.24426/zngsw.v16i0.171

Numer

Dział

Nauki prawne. Historia